ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ ΟΣΤΟΥ

Τι εννοούμε με αυτό;

Η Οστική Επιμήκυνση αποτελεί μία από τις εφαρμογές της Διατατικής Οστεογένεσης,

Η Διατατική Οστεογένεση (Δ.Ο) είναι μια Μέθοδος, και ταυτόχρονα ένα σύνολο τεχνικών , που χρησιμοποιούνται στην Ορθοπεδική.
Η Δ.Ο βασίστηκε στην παρατήρηση ότι εάν ένα οστό υποστεί οστεοτομία, δηλαδή «σπάσει» ελεγχόμενα στο χειρουργείο και τα άκρα του απομακρυνθούν το ένα από το άλλο με έναν σταθερό ρυθμό, της τάξης του 1 χιλιοστού την ημέρα, τότε Νέο οστό δημιουργείται στο «κενό».

Θέσεις Οστεοτομίας για Επιμήκυνση Μακρών Οστών
α. Κνήμης b. Μηριαίου c. Βραχιονίου d. Ωλένης-Κερκίδας

Λίγα λόγια για την Ιστορία…

Η παρατήρηση της τάσης που έχουν στα οστά να αναπληρώνουν μικρά κενά στην δομή τους και στην οποία βασίζεται η Δ.Ο, είναι προϊόν του 20ου αιώνα. Μελετήθηκε και εξελίχθηκε από πληθώρα μελετητών (Codivilla 1905, Bier 1927, Ilizarov 1971, DeBastiani 1987), με γνωστότερο ίσως εκπρόσωπο αυτών , τον Ρώσο –Εβραϊκής καταγωγής Ιλιζάροφ, ο οποίος έδωσε το όνομά του σε ένα από τα κυκλικά συστήματα μέσω των οποίων διενεργείται η επέμβαση.

Οι Δυνατότητες/Εφαρμογές της Μεθόδου της Δ.Ο

Επιμήκυνση Οστού

Επιμήκυνση Κνήμης

α.Αρχικό μήκος b. Μετά την Επιμήκυνση και Συνοδό Οστεοτομία Περόνης

Σ αυτήν την περίπτωση πρόκειται γιά απλή αύξηση του μήκους ενός οστού, κατά μήκος του άξονά του (φωτο). Χαρακτηριστικές ενδείξεις αποτελούν οι περιπτώσεις Ανισοσκελίας ( όπου το μήκος του ενός ποδιού πχ είναι μικρότερο από το άλλο), και η Βραχυσωμία (όπου και τα δύο σκέλη ενός ανθρώπου είναι πολύ κοντά , όπως στον Νανισμό).
Η μέγιστη επιμήκυνση σε ένα χειρουργείο και από μία οστεοτομία , καλό είναι να μην υπερβαίνει τα 7 εκατοστά , σε υγιείς ενήλικες.

Αντιμετώπιση Οστικού Ελλείμματος

Στην περίπτωση αυτή , ενώ το αρχικό μήκος του οστού είναι φυσιολογικό, γιά διάφορους λόγους , ένα τμήμα του οστού λείπει. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε βαρείς τραυματισμούς, ψευδαρθρώσεις, χειρουργική αφαίρεση λόγω παρουσίας όγκων.

Το Οστικό Έλλειμμα, μπορεί να αντιμετωπισθεί με δύο τρόπους

Α) Είτε με τοποθέτηση «συσκευής» η οποία ,δίκην ικριώματος, διατηρεί το αρχικό μήκους του οστού καθώς και το κενό του οστικού ελλείμματος, ενώ υγιές τμήμα οστού μεταφέρεται από την μία άκρη του κενού στην άλλη.

Η τεχνική αυτή λέγεται Οστεομεταφορά

Αριστερά : Σχηματική Αναπαράσταση Οστικού Ελλείμματος πριν και μετά την
Οστεομεταφορά
Δεξιά: Ακτινολογική Απεικόνιση Οστεομεταφοράς με δημιουργία Νέου Οστού

Β) Είτε με Οξεία Βράχυνση του οστού και Ταυτόχρονη Επιμήκυνσή του με διενέργεια οστεοτομίας σε άλλο σημείο του ίδιου οστού.
Η Οξεία Βράχυνση ενδείκνυται για Οστικά Ελλείμματα ίσα ή μικρότερα από 5 εκατοστά ,όταν το οστό που πάσχει είναι η Κνήμη, ενώ μπορεί να εφαρμοστεί για έλλειμμα μέχρι και 7 εκατοστών, όταν αφορά τον Μηρό.

Διόρθωση Γωνιακής Παραμόρφωσης

Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να διορθώσουμε την ραιβότητα ή την βλαισότητα ενός οστού. Η Οστεοτομία του οστού ΔΕΝ είναι πλήρης, αλλά αφορά μόνο την πλευρά που θέλουμε να διορθώσουμε. Το οστό περιστρέφεται γύρω από ένα σταθερό σημείο που λειτουργεί σαν μεντεσές (hinge), με ρυθμό όχι μεγαλύτερο από 1 μοίρα την ημέρα.

α. Ραιβό Γόνατο
b. Προοδευτική Διόρθωση Μετά από Ατελή Οστεοτομία για τον ευθειασμό του Γόνατος (Μηχανικού Άξονα του Σκέλους)

Η Μέθοδος

Η Οστεοτομία

Μετά την Οστεοτομία, την δημιουργία δηλαδή ελεγχόμενου κατάγματος μέσα στο χειρουργείο, τοποθετείται στο μέλος που θέλουμε να επιμηκύνουμε , μία «Συσκευή Εξωτερική» που λέγεται Εξωτερική Οστεοσύνθεση (φωτο), και είναι είτε μονόπλευρη-ευθεία, ή κυκλική(φωτο).

Η Φάση Αναμονής

Μετά το χειρουργείο, αφήνουμε το οστό να «ηρεμήσει» και να κινητοποιήσει τους μηχανισμούς επούλωσής του, για διάστημα 7 ημερών. Μικρές τροποποιήσεις στον χρόνο αναμονής, είναι δυνατές ανάλογα με το είδος του οστού και της ηλικίας του ασθενούς.

Η Φάση Διάτασης

Η Επιμήκυνση γίνεται μέσω της «συσκευής» που έχουμε τοποθετήσει στο χειρουργείο, με ρυθμό ενός χιλιοστού την ημέρα , ή μιας μοίρας την ημέρα (εάν πρόκειται για γωνιακή παραμόρφωση).
Οι ρυθμοί αυτοί μπορούν να τροποποιηθούν με οδηγία του/της Χειρουργού, εφόσον η δημιουργία νέου οστού δεν είναι η αναμενόμενη (είτε πολύ πρώιμη-είτε αργοπορεί).

Η Φάση Ουδετεροποίησης

Μόλις ολοκληρωθεί η προηγούμενη Φάση, έχουμε δηλαδή επιτύχει το επιθυμητό μήκος του οστού, ή έχουμε γεφυρώσει το οστικό κενό, ακολουθεί μία νέα περίοδος αναμονής, κατά την οποία το νέο οστό αποκτά Μηχανική Αντοχή. Στην φάση αυτή , το οστό ΔΕΝ είναι σε θέση να υποστηρίξει το βάρος του ασθενούς (εάν η «συσκευή-σύστημα» αφαιρεθεί το οστό θα υποχωρήσει). Το βάρος λοιπόν του ασθενούς, το υποστηρίζει το «σύστημα», ενώ το οστό αναδομείται με την «ησυχία» του.
Η πορεία της αναδόμησης αυτής παρακολουθείται με ακτινογραφίες του οστού κάθε μήνα περίπου.

Η Φάση Δυναμοποίησης

Όταν η οστική αναδόμηση του Νέου Οστού έχει ολοκληρωθεί, τότε αρχίζει η προοδευτική μεταφορά του βάρους του ασθενούς, από το «σύστημα» στο οστό. Το «σύστημα» λοιπόν αποδομείται από τον/την Χειρουργό, προοδευτικά, ώστε να δυναμοποιηθεί το νέο οστό, μέχρι της τελικής αφαίρεσης του συστήματος-συσκευής.

Συνολικοί Χρόνοι (κατά προσέγγιση)

Για κάθε εκατοστό επιμήκυνσης, υπολογίζεται , κατά προσέγγιση, ότι απαιτείται συνολικός χρόνος θεραπείας:
7ημέρες αναμονής+ (40-45) ημέρες ουδετεροποίησης & δυναμοποίησης .

Στο τέλος του χρόνου αυτού και μετά την αφαίρεση της συσκευής, το οστό τοποθετείται στον γύψο επί ένα μήνα, για προστασία.

Παράδειγμα : Για επιμήκυνση 5 εκατοστών απαιτούνται:

7ημέρες αναμονής+( 5 x 40=200 ημέρες)+30 ημέρες σε γύψο=237 ημέρες=8 μήνες περίπου.

Οι Απόλυτες Ενδείξεις Χειρουργικής Επέμβασης με Δ.Ο

Α) Αίτια Ιδιοπαθή ή Συγγενή (εκ γενετής)

Ημιμέλιες
Συγγενής έλλειψη τμήματος οστού
Αχονδροπλασία (Νανισμός)
Δυσχονδροπλασία
Επιφυσιακή Δυσπλασία
Ατελής Οστεογένεση
Νόσος του Blount
Ραιβοιπποποδία
Madelung’ s deformity ( στο χέρι)

Β) Αίτια Επίκτητα

Τραυματισμοί-Κατάγματα με πλημμελή ή κακή πώρωση
Οστική Λοίμωξη ( Οστεομυελίτιδα, Σηπτική Ψευδάρθρωση)
Πολιομυελίτιδα
Οστεοαρθρίτιδα
Οστικοί Όγκοι

Οι Αντενδείξεις

Η Ηλικία

Γενικά αποφεύγεται η Δ.Ο σε άτομα μεγαλύτερα των 60 ετών , αλλά υπό προϋποθέσεις μπορεί να διενεργηθεί και έως 70 ετών.

Η δική μας εμπειρία περιλαμβάνει ασθενή , ηλικίας 72 ετών, με σηπτική ψευδάρθρωση κεντρικής κνήμης , και συνοδό οστικό έλλειμμα 7 εκατοστών.
Λόγω του γεγονότος ότι η οστική ανακατασκευή σ΄αυτήν την ηλικία είναι μειωμένη, αποφασίσαμε να υποκαταστήσουμε μόνο τα 5 εκατοστά. Η όλη θεραπεία κράτησε περίπου 2 χρόνια, αλλά ήταν εξαιρετικά επιτυχής για τον τύπο του προβλήματος και την ηλικία του ασθενούς, ο οποίος δήλωσε ότι άξιζε τον κόπο.

Η Βαρειά Οστεοπώρωση

Το βασικό πρόβλημα είναι ότι ΔΕΝ μπορεί να στηριχθεί επαρκώς η «συσκευή» επί του οστού και το όλο Σύστημα είναι ασταθές, πράγμα που δεν μπορεί να εγγυηθεί την ομαλή οστική ανακατασκευή.

Το Κάπνισμα

Οι βαρείς καπνιστές (>20 τσιγάρα/ημέρα) ενημερώνονται ότι παραβλάπτουν σοβαρά την αναγεννητική ικανότητα του οστού, και τους συμβουλεύουμε να το διακόψουν τουλάχιστον για όσο διαρκεί η θεραπεία τους.

Η Επέμβαση

Ολόκληρος ο σχεδιασμός της επέμβασης, μαζί με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της μεθόδου θα συζητηθούν πριν το χειρουργείο με τον ασθενή, και θα εξηγηθούν τα βήματα ένα-ένα.

Το «Σύστημα-Συσκευή» που θα χρησιμοποιηθεί στο χειρουργείο θα επιδειχθεί στον ασθενή προ της τοποθέτησης, και θα του εξηγηθεί ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί.
Μερικές φορές θα χρειασθεί να επέμβει επί του συστήματος είτε ο ασθενής είτε ένας στενός συγγενής του , αφού θα έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα.

Τα σύγχρονα εξελιγμένα συστήματα είναι εξαιρετικά φιλικά στον χρήστη. (φωτο)

Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι συνήθως 2-3 ημέρες.
Αντιβίωση δεν χρειάζεται πέραν αυτής που δίνεται στο χειρουργείο. Θα χρειαστεί ενδεχομένως όμως αντιπητική αγωγή για 4 εβδομάδες , για να προληφθεί η φλεβική θρόμβωση , που είναι όμως εξαιρετικά σπάνια γιατί οι ασθενείς κινητοποιούνται αμέσως μετά το χειρουργείο.

Η κύρια έμφαση μετεγχειρητικά δίνεται στην φυσική Αποκατάσταση.
Ο ασθενής φεύγει με σειρά οδηγιών, ενώ παρακολουθείται από εξειδικευμένους Φυσίατρο και Φυσικοθεραπευτή , εφόσον χρειαστεί.
Παραμένει σε στενή επικοινωνία με την/τον Χειρουργό του, ενίοτε διαδικτυακή, και παρακολουθείται σε τακτά και προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα με ακτινογραφίες και Κλινική Εξέταση.

Επιπλοκές

Πρόκειται για μια εξαιρετικά πολύπλοκη για τον οργανισμό δοκιμασία, και διαρκεί κατά κανόνα εύλογο χρονικό διάστημα.
Οι επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν είναι αρκετές, και διαφορετικής βαρύτητας.
Είναι καλό, ο ασθενής να είναι ενημερωμένος για αυτές, γιατί έχει αποδειχθεί ότι τις αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη ψυχραιμία και πνεύμα συνεργασίας και αποδοχής, όταν συμβούν:

Φλεγμονή γύρω από τις βελόνες
Παροδικοί Πόνοι
Δυσκαμψία γειτονικών αρθρώσεων
Οίδημα σκέλους
Αλγοδυστροφία-Μυική Αδυναμία
Βλάβη σε Νεύρα & Αγγεία
Ψευδάρθρωση
Πρώιμη Πώρωση
Δημιουργία Γωνιώδους Παραμόρφωσης
Κάταγμα Κόπωσης μετά την αφαίρεση της Συσκευής

Όλες οι επιπλοκές αντιμετωπίζονται , αρκεί να αναγνωρισθούν έγκαιρα, και ο ασθενής να είναι σε συχνή επαφή με τον/την Χειρουργό του.

Είναι πολύ σημαντικό ο Χειρουργός να είναι έμπειρος στις τεχνικές της Διατατικής Οστεογένεσης, δεν αρκεί η εμπειρία στην γενική χειρουργική!

Μερικές από αυτές τις επιπλοκές θα απαιτήσουν συμπληρωματικά χειρουργεία, ενώ η πλειοψηφία τους απαιτεί, απλά μέτρα και ειδικού τύπου φυσιοθεραπεία, για να αντιμετωπισθούν.

Ο Ιατρός Κ.Κωτσιόπουλος διαθέτει σημαντική προσωπική εμπειρία και εκπαίδευση στην εφαρμογή της μεθόδου και πλείστα περιστατικά ασθενών με δισεπίλυτα προβλήματα , στους οποίους εφαρμόστηκε η μέθοδος με επιτυχία.